Paris Pishmish – Պարիս Փիշմիշ
Astronomer
Pariz (Paris) Pishmish was born on January 31, 1911, in Constantinople (Istanbul, Turkey). Armenian by birth, her real name was Mary Sukiasian. She studied at Semertchyan local academy and American lyceum. Later becoming one of the first women attending Istanbul University, in 1933. While a student she collaborated with the Istanbul University Observatory. In 1935-1936 she professed at Central Sanasaryan lyceum of Istanbul, and then she moved to the USA.
During those years women weren’t encouraged to study in the field of science, and it was too difficult to find a job at a professional observatory. In the beginning, Pishmish worked as a translator, then as a support scientist at Erwin Finley-Freundlich which later helped her attend Harvard University. Pishmish entered the Department of Sciences of Harvard University, graduated and in 1937 she received her doctorate of sciences in mathematics.
In 1942 Pishmish married a Mexican student astronomer Felix Recillas. They left for Mexico and started working at the recently founded Tonantzintla Observatory of Puebla where Pishmish worked till 1946. In 1948 Pishmish moved to Mexico City where she started working at the National Observatory of Tacubaya, which formed a part of the National Autonomous University of Mexico (UNAM). She worked at UNAM for more than 50 years (at present it is known as Institute of Astronomy) where she was given the title of Honorary Astronomer in 1985 (Astronomo Emerita). In 1986 Pishmish was awarded the title of Honorary Doctor of Mexico University as well (Honoris Causa).
One of Paris Pishmish’s important features was her continuous interest in new astrophysical developments. In 1972 with the purpose of investigating the field of velocities of the Galactic emission nebulae, Pishmish introduced Fabry-Perot interferometry to Mexico for the first time.
She published over 135 scientific articles and edited important astronomy periodicals. During many years she was the leading power in developing new generations of astronomers and had an important influence in encouraging young women to study in this area. Following her involvement as a professor at the Institute, the number of women in astronomy increased significantly.
In 1998, she published her memoirs as a woman astronomer.
source: aras.am
Armenian Women’s Encyclopedia, 2011, Amaras
ՍՈՒՔԻԱՍՅԱՆ ՄԱՐԻ (ՓԱՐԻԶ ՓԻՇՄԻՇ)
(1911-1999)
Սփյուռքահայ անվանի գիտնականների մեջ առանձնանում է մեքսիկացի կին աստղագետ Փարիզ Փիշմիշը. նա առաջին կին աստղագետներից էր, ով ոչ միայն հասավ գիտական մեծ հաջողությունների, այլև խթանեց կին աստղագետների հետագա ակտիվությունը և մեծ դեր խաղաց ամբողջ մեքսիկական աստղագիտության զարգացման մեջ:
Փարիզ (Պարիս) Փիշմիշը ծնվել է 1911թ. հունվարի 31-ին Կ. Պոլսում (Ստամբուլ, Թուրքիա): Ծագումով հայ, նրա իսկական անունն էր Մարի Սուքիասյան: Սովորել է տեղի Սեմերճյան ճեմարանում և ամերիկյան վարժարանում: Այնուհետև` դառնալով Ստամբուլի համալսարան հաճախող առաջին կանանցից մեկը, 1933-ին ավարտում է այն փայլուն ցուցանիշներով: Դեռևս ուսանողական տարիքում աշխատակցում է Ստամբուլի համալսարանի դիտարանում: 1935-36թթ. դասավանդում է Ստամբուլի Կեդրոնական Սանասարյան վարժարանում, ապա տեղափոխվում ԱՄՆ:
Այն տարիներին կանայք գիտության մեջ չէին խրախուսվում և չափազանց դժվար էր տեղ գտնել պրոֆեսիոնալ աստղադիտարանում: Սկզբում Փիշմիշն աշխատում է որպես թարգմանիչ, այնուհետև որպեսօժանդակ գիտակաշխատակից Էրվին Ֆինլի-Ֆրոյնդլիխի մոտ, ով հետագայում նրան օգնեց հաճախել Հարվարդի համալսարան: Փիշմիշն ընդունվում է Հարվարդի համալսարանի գիտությունների ֆակուլտետ, ավարտում այն և 1937թ. ստանում մաթեմատիկայի գծով գիտությունների դոկտորի աստիճան: Նրա ղեկավարներն էին պրոֆեսորներ Ռ. ֆոն Մայզիսը և Ֆինլի-Ֆրոյնդլիխը: 1939-ին դառնում Հարվարդի քոլեջիաստղադիտարանի (HCO) կրտսեր գիտակաշխատակից և այդ պաշտոնում մնում է մինչև 1942թ.: Այդ տարիները կարևոր դեր խաղացին Փիշմիշի` որպես պրոֆեսիոնալ աստղագետի ձևավորման գործում: HCO-ում նա այնպիսի աստղագետների մտավոր ոգևորիչ շրջապատում էր, ինչպիսիք էին Հարլոու Շեփլին, Սեսիլիա Փեյն-Գապոշկինը, Բարթ Բոկը, Դոնալդ Մենզելը, Ֆրեդ Ուիփլը, ինչպես նաև բազմաթիվ այցելու աստղագետներ:
Armenian Women 